Servo Motor Titreme Sorunu Neden Olur? Çözümü Nedir?

Servo motorlar makinaları belirli bir pozisyonu veya hızı hassas bir şekilde kontrol etmek için tercih edilen ve iş süreçlerini maksimum derecede optime eden bir motor türüdür. Bahsi geçen bu motor türleri iş süreçlerinde büyük kolaylık sağlamaktadır. Ancak bazı durumlardan dolayı titreme sorunu ortaya çıktığı için servo motorun verimi kısıtlanmaktadır. Böylesi durumlarda çeşitli çözüm yolları vardır. “Servo Motor Titreme Sorunu Neden Olur?  Çözümü Nedir?” adlı içeriğimize göz gezdirerek, servo motorlarda neden titreme sorunu olduğunu ve bu sorunu nasıl çözümleyebileceğiniz hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Hepinize keyifli okumalar dileriz.

Servo Motorlarda Neden Titreme Olur?

İş süreçlerinde büyük verim elde edilmesini sağlayan servo motorlar, zaman içerisinde çeşitli nedenlerden dolayı titreme sorunu yaşayabilir. Bu sorun basit nedenlerden dolayı kaynaklansa da iş süreçlerini büyük ölçüde etkilemektedir. Titreme sorununa neden bu sorunlar şunlardır;

1. Mekanik Problemler

Servo motorlarda en çok görülen sorunların başında gelen mekanik sorunlar, genel olarak servo motorun bağlı olduğu mekanik parçalardan dolayı meydana gelmektedir. Bahsi geçen bu mekanik sorunlar;

• Hız döngüsü probleminden kaynaklanan titreşim

Servo motorlarda hız döngüsü probleminden kaynaklanan titreşim, genellikle PID (Proportional-Integral-Derivative) kontrol algoritmasının yanlış bir şekilde ayarlandığı veya uygulandığı durumlarda ortaya çıkar. Bu durumlar, motorun hızını hassas bir şekilde kontrol etmek için kullanılan PID kontrolörünün, istenmeyen osilasyonlara veya titreşimlere neden olabilir.

• Yük Aletinden Kaynaklanan Titreşim

Servo motorlarda yük kontrolünden kaynaklanan titreşimler, yükün ani değişiklikler veya dalgalanmalar göstermesi durumunda ortaya çıkabilir. Bu tür titreşimler, motorun istenmeyen şekillerde tepki vermesine ve sistemin istikrarsız olmasına neden olabilir. Böylelikle iş süreçlerinde aksamalar meydana gelebilir. 

• Hatalı Montaj

Servo motorlar makineye doğru bir şekilde monte edilip, entegrasyonu tamamlanmadıysa çalışma anında, servo motorlarda yüksek dereceli titremeler meydana gelebilir. Hatta bazı zamanlar titreme sorunun tüm iş süreçlerini büyük ölçüde etkilediği saptanmıştır.

• Zarar Görmüş Bileşenler

Motor şaftı, rulmanlar veya dişliler gibi motora ait olan ana bileşenlerde meyda gelen hasar, servo motorun titreşimli çalışmasına neden olmaktadır. Böylelikle servo motorlardan istenilen verimin elde edilmesini engellenmiş olunur.

2. Elektriksel Problemler

Servo motorlarda sıklıkla meydana gelen sorunlardan biri olan elektriksel problemler, servo motorun doğru çalışmasını engelleyen bir faktördür. Bu durumun değişik sebepleri olabilir bunlar;

• Servo Sistemin Dengeleme Plakasından ve Servo Sürücü Arızasından Kaynaklanan Titreşim

Servo sistemindeki titreşim, genellikle dengeleme plakasının hasar görmesinden veya yanlış monte edilmesinden kaynaklı olabilir. Bu yanlış monte edilme durumu veya hasar sorunu servo motorun dengesi bozulabilir. Veya servo motor ile denge plakası arasındaki bağlantılar gevşemişse de titreşim yaşanabilir. 

• Kablo Problemi

Servo motor ile makinenin bağlı olduğu kablolarda meydana gelen hasar, temassızlığa neden olabilmektedir. Meydana gelen bu temassızlık durumunda ise servo motorun çalışma anında titremesine neden olur. 

3. Kontrol Kartı Sorunları

Servo motorlarda meydana gelen kontrol kartı sorunları, birçok elektrikli veya mekanik sistemde titreşime neden olabilir. Bunun temel nedeni, kontrol kartının elektriksel ve elektronik işlevleri denetleyen kritik bileşen olmasıdır. Meydana gelen bu sorunun nedenleri;

• Elektronik Bileşen Arızaları

Kontrol kartında yer alan elektronik bileşenlerin arıza yapması veya bazı bileşenlerin zarar görmesi, servo motorun titremesine neden olabilmektedir. Sorun tespit edilip, çözümlenmediği durumlarda iş süreçlerinde büyük sorunlar yaşanabilir.

• Yanlış Parametre Ayarı

Kontrol kartında bulunan parametrelerin yanlış şekilde ayarlanması, motorun çok fazla titremesine neden olmaktadır. Bu durum parametrelerin tekrardan kontrol edilip, düzenlenmesiyle telafi edilir.

4. Encoder Sorunları

Enkoderler, servo motorun pozisyonunu belirlemek için önemli bir sensördür. Bu sensörde meydana gelen arıza veya hatalı okuma gibi sorunlar, servo motorun titreyerek çalışmasına neden olmaktadır.

5. Dış Faktörler

Servo motorlar mekanik birer araç gereç olsa da, dış faktörlerden büyük ölçüde etkilenebilmektedir. Bunun sebebi genellikle çevresel etmenler veya harici koşullarla ilişkilendirilebilir. Bu sorunlar genellikle servo motorun titremesine neden olabilir. İşte bu sorunlar;

• Yüksek Sıcaklık

Ortamın sıcaklığı servo motorun çalışması gereken sıcaklığa uygun değilse, bu servo motorun çalışmasını olumsuz yönde etkileyebilir.

• Elektromanyetik Parazitler

Servo motorun yakınında çalışan diğer cihazların elektromanyetik interferansları, servo motorun titremesine neden olmaktadır.

Hangi Pozisyonlarda Titreme Sorunu Görülür?

Servo motorlar çalışırken bazı pozisyonlarında titreme sorunu yaşanabilir. Bu pozisyonları belirtmek gerekirse;

• Servo motorun kalkış ve duruş pozisyonları
• Servo motorun yol aldığı sırada meydana gelen yaylanmalar
• Son olarak servo motorun duruş pozisyonuna geçmesinden sonra pozisyon sabitleme durumunda

Servo Motor Titreme Sorunu Çalışma Performansını Etkiler mi?

Yukarıda listelenen tüm sorunlar, servo motorun direkt veya dolaylı olarak çalışmasını engeller. Özellikle de bu problemler, cnc tezgahlarında daha net görülebilir. Fakat genel manada servo motorda yaşanan sapmalar, motor gücüne ve makinanın çalışma prensibine neden olur.

Servo Motor Titreme Sorunu Nasıl Giderilir?

Servo motorunda meydana gelen titreme sorunları şu şekilde giderilebilinir;

• Güç beslemesinden meydana gelen bir sorunsa, harici bir besleme yapılarak sorun ortadan kaldırılabilir.
• Eğer sorun parametre değerlerinden kaynaklı ise, hızlı bir şekilde bir üst watt değerine sahip servo motora geçilmelidir.,
• CNC tezgahlarında sorun var ise, cnc tezgahının eksen kontrolü yapılmalıdır.
• Servo motor milini ekipman sistemiyle bağlayan kaplinin ofsetlendiğini fark ettiğinizde, montaj vidalarını sıkmanız gerekebilir.
• Yükün ataletinin, torkun ve hızın çok büyük olup olmadığını gözden geçirin. Eğer durum böyleyse, yüksüz çalışma testini gerçekleştirmeniz gerekir. Eğer yüksüz çalışma testi sonuçları normalse, yükü azaltmayı veya servo motor sürücüsü ve servo motorun daha fazla ataletle değiştirmeniz gerekir.
• Servo kazanç ayarı çok yüksek olduğunda, servo sürücü parametrelerinin manuel veya otomatik olarak yeniden ayarlanılmalı.
• Eğer elektronik dişli oranı ayarı çok büyük ise, fabrika ayar değerine geri dönülmesi gerekir.
• Servo sistem ile mekanik sistem arasında rezonans oluştuğunun farkına vardıysanız, çentik filtre frekansını ve genliğini ayarlamaya çalışmalısınız.

Sizde servo motorlarda bu ve bu gibi sorunlar yaşıyorsanız Servonorm’un teknik ekibi ile iletişime geçerek, servo motorlarda maksimum verim elde edebilirsiniz.